دره ستارگان در جنوب شرق جزیره قشم

دره ستارگان از پدیده‌های منحصربه‌فرد زمین‌شناسی به‌حساب می‌آید که در فهرست عجایب هفت‌گانه قشم قرار دارد و با قدمتی بیش از دو میلیون سال، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. این دره که تعداد نمونه‌های مشابه آن در دنیا زیاد نیست، یکی از جاذبه‌های اسرارآمیز و جالبی است که شامل مخروط‌های نوک‌تیز، ستون‌های عظیم و دیواره‌های بلند می‌شود. این پدیده طبیعی در اثر فرسایش ناشی از رگبارهای فصلی، آب‌های سطحی و تندبادها شکل‌گرفته است و لایه و حفره‌های متعددی در درون هر ستون این دره وجود دارد که هوا به‌راحتی به درون آن‌ها نفوذ می‌کند.

قدمت این دره به دوره زمین‌شناسی سنوزوئیک در حدود دو میلیون سال قبل می‌رسد. اشکال هندسی دره ستارگان از جنس ماسه، سنگ و سیمان آهکی است. همین ویژگی‌های دره ستارگان باعث شده است که این دره به‌عنوان بخشی از ژئوپارک قشم در میراث یونسکو ثبت شود. جالب است بدانید که ژئوپارک قشم تنها ژئوپارک خاورمیانه به شمار می‌رود.

دیواره‌های این دره از دو جنس کاملاً متفاوت تشکیل‌شده‌اند که شامل یک لایه ضخیم و تقریباً نرم به رنگ کرم تا خاکستری روشن در زیر می‌شود و لایه نازک و سختی به رنگ سفید تا خاکستری تیره روی آن قرار دارد.

لایه سست زیری در برابر عوامل فرسایش به‌سرعت تخریب می‌شود؛ درصورتی‌که لایه رویی سخت است و با عملکردی مثل یک سپر برای لایه زیری، از آن در برابر فرسایش محافظت می‌کند. در نقاطی که لایه رویی از بین رفته یا شکافی در آن به وجود آمده، فرسایش سرعت بیشتری پیدا کرده و در ادامه منجر به شکل‌گیری شکاف‌ها و دره‌های کوچک شده است.

ستون‌هایی در برخی نقاط دره به چشم می‌خورد که شکل سوزنی و باریک دارند. علت این موضوع را می‌توان حرکت چرخشی و سیلابی آب باران‌های فصلی در اطراف ستون‌ها یا دیواره‌های قدیمی دانست. ضمن اینکه وجود یک کلاهک مقاوم روی بخشی از لایه زیری باعث شده است که این بخش به‌شکل ستون حفظ شود؛ هرچند که اطراف آن به‌خاطر نداشتن لایه محافظتی از بین رفته است.

به‌این‌ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که لایه‌های موجود در این دره بسیار حساس و شکننده هستند و حتی وزن انسان روی آن‌ها می‌تواند مقاومت لایه سخت رویی را کاهش دهد، درزهای بسیار ریز و باریکی در ساختار آن‌ها به وجود آورد و حتی به فروریختن ناگهانی این لایه‌ها بینجامد. به همین دلیل راه رفتن روی این لایه‌ها بسیار خطرناک است و اثرات جبران‌ناپذیری به این میراث زمین‌شناختی کم‌نظیر وارد خواهد کرد.

با توجه به سست بودن جنس لایه‌ها احتمال می‌رود که پس از بارندگی شدید، تغییرات درخور توجهی در مورفولوژی (ریخت‌شناسی) دره اتفاق بیفتد.

در برخی قسمت‌ها و حفره‌های دره ستارگان، خاک سرخی دیده می‌شود که ممکن است کره مریخ را در ذهن تداعی کند و جذابیتی دوچندان برای علاقه‌مندان داشته باشد. صدف‌هایی در بالای تندیس‌های سخت ماسه‌ای و صخره‌ای مشاهده‌شده است که نشان می‌دهد این منطقه در گذشته‌های دور، زیر دریا بوده است.

طبق افسانه‌های مردم محلی قشم، دره ستارگان محل زندگی اجنه و ارواح است که شب‌ها در آن رفت‌وآمد می‌کنند. بسیاری از مردم بر این باورند که صداهای عجیب‌وغریبی که شب‌ها از این دره به گوش می‌رسد، به‌دلیل حضور این موجودات است و از همین رو ورود گردشگران به دره ستارگان در شب را توصیه نمی‌کنند.

محققان زمین‌شناسی علت این صداها را پیچیدن باد در روزنه‌ها و حفره‌های پرتعداد صخره‌ها می‌دانند که هنگام عبور از این دالان‌ها و ستون‌ها، صدای خاصی تولید می‌کند.

همچنین مردم محلی به این مکان، «استاله کفته» یا «استار افتیده» به‌معنای «ستاره افتاده» می‌گویند. در واقع بومی‌های این منطقه معتقدند که برخورد یک ستاره (شهاب‌سنگ) به زمین، باعث پرتاب شدن سنگ و خاک به هوا شده که در نتیجه آن این دره شکل‌گرفته است و به همین دلیل آن را ستاره افتاده نامیده‌اند.

دره ستارگان با صخره‌های باشکوه و رمزآلود خود، سکوت و آرامشی را برای گردشگران به ارمغان می‌آورد که می‌توانند تا ساعت‌ها غرق در این شاهکار آفرینش شوند. علاوه بر این، در شب‌های مهتابی سکوت همه‌جا را فرامی‌گیرد و درست مانند کویر که احساس می‌کنید، ستاره‌ها دست‌یافتنی هستند، آسمان و ستاره‌های پرنور بالای این دره، نزدیک به زمین به نظر می‌رسند. دره ستارگان واقعاً مملو از ستاره است و در شب‌هایی که از هوای ابری و غبارآلود خبری نیست، ستاره‌ها به‌حدی زیاد هستند که حس می‌کنید با دراز کردن دست می‌توانید آن‌ها را بچینید.

این تنها شباهت دره ستارگان به کویر نیست و اکثر تندیس‌های آن خاکی هستند و کلوت‌های کویر لوت را در ذهن تداعی می‌کنند. برخلاف اعتقاد اهالی که شب‌ها به دره نمی‌روند، گردشگران می‌توانند شب‌های بسیار دل‌نشینی را در این دره تجربه کنند. البته برای اینکه بتوانید شب را در دره ستاره‌ها سپری کنید به مجوز رسمی از مدیریت ژئوپارک قشم نیاز خواهید داشت.

در دره ستارگان، مسیر تردد با سنگ‌ریزه مشخص‌شده است تا گردشگران راه خود را گم نکنند. مسیرهای باریک و پهنی در گوشه‌وکنار دره‌ها و ستون‌ها وجود دارد که با نظم خاصشان هر بیننده‌ای را به حیرت وامی‌دارند. اگر مسیر سنگ‌چین را ادامه دهید، به دو صخره بزرگ در ورودی دره می‌رسید که ظاهری مثل یک دروازه بزرگ دارند. تندیس‌های این دره به اشکال مختلفی از فیل و تمساح تا عقاب و غیره به نظر می‌رسند که تماشای آن‌ها خالی از لطف نیست. همچنین ستون‌های بلند، تیغه‌ها و مخروط‌های نوک‌تیز در دره ستارگان خودنمایی می‌کنند که رد فرسایش روی آن‌ها کاملاً مشهود است. درزهایی نیز در برخی از این دیواره‌ها وجود دارد که ظاهری جذاب و در عین حال ترسناک دارند و شما را محو تماشای خود می‌کنند.

در ادامه مسیر به بام دره خواهید رسید که بر فراز آن می‌توان نمایی متفاوت از دره ستارگان را تماشا کرد و از این‌همه زیبایی لذت برد. درصورتی‌که به بالای دره بروید، کل دره زیر پایتان خواهد بود. در دره ستارگان از مردم محلی که برای گذراندن آخر هفته‌شان به دره آمده‌اند تا عکاس‌های حرفه‌ای و گردشگرهای ایرانی و خارجی را خواهید دید که مشغول عکاسی و گردش در این محل هستند.

غرفه کوچکی در دره ستارگان وجود دارد که می‌توانید صنایع‌دستی ساخته‌شده از صدف و گوش‌ماهی، لوازم تزیینی و غیره را به‌عنوان یادگاری ارزشمند برای خود یا عزیزانتان خریداری کنید.

همچنین در ساختمان پذیرمان دره، موزه‌ای وجود دارد که گردشگران با بازدید از آن می‌توانند ضمن آشنایی با سنگ‌ها و کانی‌های جزیره‌های قشم، هرمز و هنگام اطلاعات بیشتری درباره زمین‌شناسی منطقه کسب کنند. ۴۸ نمونه سنگ، کانی و سنگواره از جزیره هنگام، هرمز و لارک در موزه سنگ به نمایش درآمده است.

همچنین در جوار دره ستارگان، روستای برکه خلف واقع‌شده که از آن به‌عنوان تمیزترین روستای قشم یاد می‌کنند. در کوچه‌های این روستا به‌سختی زباله پیدا می‌شود؛ زیرا زنان محلی از قدیم، هفته‌ای یک یا دو بار کل روستا را تمیز می‌کنند. علاوه بر تمیزی معابر و خانه‌های روستا، مجموعه لباس‌های سنتی و رنگارنگ هنر دست زنان جزیره در گوشه‌ای از روستا نگهداری می‌شود که نه‌تنها به فروش می‌رسند، بلکه امکان اجاره آن‌ها نیز وجود دارد. همچنین درصورتی‌که به تزیینات حنا روی بدن علاقه دارید، در این روستا می‌توانید به سراغ بانوان هنرمندی بروید که نقوش ذهنی زیبایی را برایتان نقش خواهند زد.

علاوه بر تمام موارد گفته‌شده، در محوطه دره ستارگان، تعدادی شتر نیز وجود دارد که گردشگران در ازای پرداخت پول می‌توانند از شترسواری در این دره لذت ببرند.